تاسیسات ساختمان چیست؟
تاسیسات ساختمان، مجموعه‌ای از سیستم‌ها و تجهیزاتی است که به منظور بهبود عملکرد ساختمان و تامین خدمات رفاهی مورد نیاز افراد حاضر در آن مورد استفاده قرار میگیرد. این سیستم‌ها به دو نوع الکتریکی و مکانیکی تقسیمبندی می‌شوند. تاسیسات الکتریکی، وظیفه توزیع برق توسط شبکه‌ای از کابل‌ها و تاسیسات مکانیکی، وظیفه تامین خدماتی نظیر لوله‌کشی ساختمان، تامین حرارت، تهویه مطبوع، آسانسور، اطفا حریق و غیره را بر عهده دار میباشد.
تاسیسات سرمایشی چیست ؟
تاسیسات تهویه مطبوع یا تاسیسات سرمایشی، دستگاه یا مجموعه‌ای از دستگاه‌های مورد استفاده برای خارج کردن حرارت، کنترل رطوبت و بهبود کیفیت هوای داخل ساختمان هستند. چیلر، کولر آبی، کولر گازی، هواساز و فن کویل از شناخته‌شده‌ترین مثال‌های تاسیسات سرمایشی ساختمان به شمار می‌روند. این تاسیسات، نقش مهمی را در تامین محیط مناسب برای افراد ساکن یا مقیم در ساختمان و عملکرد بهتر دیگر تاسیسات مکانیکی و الکتریکی ایفا می‌کنند. تاسیسات سرمایشی تجهیزات و سیستم‌های مختلفی دارند که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.
انواع پر کاربردترین تاسیسات سرمایش مرکزی یک ساختمان
- سردسازی آب با چیلر یا مینی چیلر و ارسال آن به هواساز و فن کویل
- سردسازی با سیستم های تبرید تراکمی مانند VRF و GHP
- استفاده از دستگاه های زنت ، ایرواشر و اکونوپک
توضیحات در مورد تاسیسات سرمایش مرکزی یک ساختمان
سردسازی آب با چیلر یا مینی چیلر و ارسال آن به هواساز و فن کویل
در چیلرهای تراکمی که متداول ترین و پر کاربردترین نوع چیلر هستند، آب در قسمت اواپراتور آن سرد شده و از طریق لوله کشی به کویل واحد هایی مانند هواساز یا فن کویل در داخل ساختمان ارسال می شود. در هواساز، یک فن وجود دارد که هوا را از روی کویل های آب سرد عبور میدهد و هوای خنک شده را وارد محیط می کند. برای گرمایش نیز فن کویل و هواساز دارای کویل آبگرم هستند که آب توسط دستگاه هایی مانند پکیج گازسوز یا بویلر موتورخانه گرم می شود و به کویل آنها فرستاده می شود تا فن این بار با چرخش خود، هوای عبوری از اطراف کویل را گرم کند.
سردسازی با سیستم های تبرید تراکمی مانند VRF و GHP
از جمله مدرن ترین سیستم های سرمایشی و گرمایشی امروزی سیستم های تهویه مطبوع VRF و GHP هستند که از مزیت های مهم آنها این است که تاسیسات سرمایشی و گرمایشی در یک دستگاه یکپارچه قرار میگیرد و دیگر به موتورخانه و متعلقات آن نیازی نیست. در سیستم تهویه VRF و سیستم تهویه GHP، سیال خنک کننده، مبرد است که با لوله کشی به کویل هواسازها و فن کویل های داخل ساختمان ارسال شده و یک فن با عبور دادن هوا از اطراف کویل ها، باعث کاهش دمای هوا می شود. البته هر دو این دستگاه ها علاوه بر سرمایش، قابلیت گرمایش هوا را نیز دارا میباشد. بنابرین این دستگاه ها هم عمل سرمایش را انجام می دهند و هم گرمایش. توضیحات هر یک از آنها به طور مفصل در متن های مربوط به هر کدام داده شده است.
استفاده از دستگاه های زنت، ایرواشر و اکونوپک
در دستگاه ایرواشر، زنت و اکونوپک دیگر به فن کویل ها و هواسازهای داخل ساختمان نیازی نیست و برای خنک کاری هوا، درون دستگاه از پوشال هایی استفاده می گردد که یک پمپ، آب را بر روی پوشال ها افشانده و در اثر تماس مستقیم هوا با آب، دمای هوا کاهش می یابد. سپس هوای خنک با کانال کشی انجام شده بین دستگاه و بخش های مختلف ساختمان، در سرتاسر ساختمان توزیع می شود. برای گرمایش نیز این دستگاه ها مانند هواساز و فن کویل دارای کویل آبگرم هستند که آبگرم ایجاد شده در بویلر موتورخانه یا پکیج گازسوز در آن جریان پیدا کرده و با وزش هوا توسط یک فن از اطراف کویل، دمای هوا افزایش می یابد.
اجزای تاسیسات سرمایشی
اغلب تاسیسات سرمایشی از اجزایی نظیر کمپرسور، کندانسور، اواپراتور، دمنده، فن و یا هواساز، ترموستات، فیلتر و وسیله انبساطی (مانند شیر اختناق) تشکیل می‌شوند. هر یک از این اجزا به منظور اجرای بخشی از فرآیندهای سیکل تبرید مورد استفاده قرار می‌گیرند.
عملکرد اجزای تاسیسات سرمایشی به صورت زیر است:
- متراکم کننده یا «کمپرسور» (Compressor): افزایش فشار، افزایش دما و انتقال مبرد به کندانسور (گاز داغ)
- «فن» (Fan) و «هواساز» (Air Handler): کاهش دمای مبرد و تامین نیروی مکانیکی مورد نیاز برای تنظیم و گردش هوا در سیستم
- چگالنده یا «کندانسور» (Condenser): تبدیل گاز به مایع و هدایت مبرد با فشار بالا به سمت فیلتر یا شیر انبساط (مایع گرم)
- تصفیه کننده یا «فیلتر» (Filter): جلوگیری از ورود ذرات اضافی و رطوبت
- شیر اختناق یا «شیر انبساط» (Expansion Valve): کاهش فشار، کاهش دما، تبدیل مبرد به مایع دو فازی و انتقال آن به اواپراتور
- تبخیر کننده یا «اواپراتور» (Evaporator): تبدیل مبرد به گاز سرد و هدایت آن به کمپرسور برای تکرار چرخه تبرید
- «دمنده» (Blower): هدایت هوای خنک به فضای داخل ساختمان